17.3 Rozwój instalacji w Polsce
Łączna ilość energii wyprodukowana z fotowoltaiki w 2019 r. w Polsce wyniosła ok. 924 GWh, zaś prognoza na 2020 r. wynosi ok. 2190 GWh. Ilość energii wyprodukowanej w Polsce według źródła została przedstawiona na Rys. 1, natomiast procentowy rozkład źródeł energii w produkcji energii przedstawia Rys. 2. Energia wyprodukowana z fotowoltaiki stanowi \( 1,9\% \) ogólnej wyprodukowanej energii w 2020 r. w Polsce [1]).
W sektorze PV w Polsce jest zatrudnionych 5-6 tys. osób, z czego około 1000 osób zatrudnionych w firmach produkujących panele i komponenty instalacji. Tempo przyrostu nowych mocy instalacji fotowoltaicznych wynosi ok. \( 150\% \) rocznie ( Rys. 3 ). W 2020 r. Polska zajmuje piąte miejsce w Europie pod względem przyrostu nowych mocy w fotowoltaice [2]. \( 71\% \) zainstalowanych źródeł fotowoltaicznych stanowią mikroinstalacje.
Średnia cena prądu w Polsce wynosi 0,62zł/kWh i ciągle rośnie, co w połączeniu z malejącymi kosztami instalacji czyni fotowoltaikę najbardziej obiecującą dziedziną OZE.
W ostatnich latach pojawiły się uwarunkowania stymulujące inwestycje w wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej. Uporządkowano przepisy dotyczące przyłączenia do sieci – zrezygnowano z dokumentacji w formie papierowej, co pozwoliło skrócić czas procedury instalacyjnej. Zrezygnowano także z obowiązku uzyskania koncesji przez właścicieli odnawialnych źródeł energii o mocy do 50 kWp [1].
W ostatnich latach pojawiły się w Polsce rządowe programy wspierające instalacje fotowoltaiczne. Od 2014 r. działały dopłaty w ramach programu Prosument. Program oferował kredyt preferencyjny do \( 100\% \) kosztów instalacji oraz dotacje w wysokości \( 20\% \) lub \( 40\% \) dofinansowania ( \( 15\% \) lub \( 30\% \) po 2016 r). Program powstał jako kontynuacja wcześniejszego programu "Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii". Z historycznych programów warto wspomnieć jeszcze program "BOCIAN-rozproszone, odnawialne źródła energii" realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej od 2015 r. Od 30.08.2019 r. ruszył program dofinansowań "Mój Prąd", w ramach którego właściciel każdej nowej instalacji fotowoltaicznej może liczyć na dofinansowanie w formie dotacji do \( 50\% \) kosztów kwalifikowanych mikroinstalacji wchodzącej w skład przedsięwzięcia (nie więcej niż 5 tys. zł na jedno przedsięwzięcie). Budżet bezzwrotnych form dofinansowania wyniósł 1 miliard złotych. W ramach programu do 21 maja 2020 r. przyłączono instalacje o łącznej mocy 200,77 MW przyznając prawie 26 tys. dofinansowań [3], [4].
Od 2019 r. można odliczyć od podatku dochodowego 53 000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach jednorodzinnych, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem. Instalacja fotowoltaiki w rozumieniu ustawy jest traktowana jako przedsięwzięcie termomodernizacyjne [5].
Na rozwój branży fotowoltaicznej mają bardzo silny wpływ zmiany w regulacjach prawnych. Rozwój fotowoltaiki związany jest z nałożeniem obowiązku na państwa należące do Unii Europejskiej do zapewnienia \( 20\% \) udziału energii pochodzących z odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu energii do końca 2020 r. Zobowiązanie to weszło w życie wraz z podpisaniem dyrektywy w 2009 r. Zgodnie z dyrektywą docelowy udział OZE w końcowym zużyciu energii brutto do końca 2020 r. dla Polski ma wynieść co najmniej \( 15\% \) [6].
Raport dotyczący rynku fotowoltaicznego w Polsce 2019 r. [7] wskazuje dynamiczny wzrost mikroinstalacji w ostatnich dwóch latach. Porównanie mocy zainstalowanej w źródłach fotowoltaicznych od 2014 r. do czerwca 2019 r. z uwzględnieniem rodzaju instalacji fotowoltaicznej przedstawia Rys. 4 – oprac. na podstawie [1].
Przyrost mocy z mikroinstalacji obserwowany jest od 2015 r., gdy w życie weszła ustawa o odnawialnych źródłach energii [8]. Zwiększenie produkcji energii elektrycznej z mikroinstalacji było także konsekwencją Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020. Łączna moc zainstalowana w źródłach fotowoltaicznych na koniec 2018 r. wynosiła ok. 500 MW, w maju 2019 r. przekroczyła 700 MW, a już pół roku później ok. 1,5 GW, natomiast w maju 2020 r. przekroczyła 1,95 GW.
Wzrost sprzedaży energii z odnawialnych źródeł było także spowodowane wprowadzeniem systemu aukcyjnego. W systemie aukcyjnym wytwórcy deklarują ilość dostarczonej energii w czasie 15 lat oraz cenę za jaką będą sprzedawali energię. Zwycięzcami aukcji są producenci energii, którzy zaproponowali najniższą cenę. Aukcje na energię wprowadzono na podstawie ustawy o OZE z 2015 r. [6], która nie weszła w życie od razu, ale po jej nowelizacji w 2016 r. [7]. W 2018 r. zainstalowana moc pochodząca z instalacji, które wygrały aukcje OZE wynosiła ok. 50 MW, natomiast w 2019 r. ok 170 MW, co stanowi prawie 3,5-krotny wzrost mocy. Aukcje kontroluje Urząd Regulacji Energetyki, a ich przebieg opisuje Regulamin Aukcji [8].
Bibliografia
1. Instytut Energetyki Odnawialnej: Rynek fotowoltaiki w Polsce 2020. Streszczenie i wnioski raportu, dostęp:14.12.20202. Europejska firma: Polska na piątym miejscu w UE pod względem rozwoju fotowoltaiki, dostęp:12.09.2020
3. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej: Lista programów priorytetowych, dostęp:12.09.2020
4. : Program dofinansowania mikroinstalacji fotowoltaicznych, dostęp:12.09.2020
5. Dziennik Ustaw: Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, dostęp:18.09.2020
6. Dziennik Ustaw: Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, dostęp:14.12.2020
7. Dziennik Ustaw: Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, dostęp:14.12.2020
8. Urząd Regulacji Energetyki: Regulamin Aukcji – według stanu prawnego na październik 2019 r., dostęp:10.10.2020